Een niet altijd even milieuvriendelijke teelt, al wordt de laatste jaren hard gezocht naar verbeteringen. Ook zijn de productie bossen duidelijk zichtbaar, grote rijen naaldbomen met de toepasselijke bijnaam ‘broodbomen’. Toch is het uitzicht verre van saai en oogt het beheer van bos op de route natuurlijk; een gemend bos met jonge en oude bomen door elkaar, omgevallen boomstammen en voldoende ondergroei. Het vrolijke lentegekwetter van de vogels bevestigt het beeld, in de verte cirkelen twee rode wouwen op thermiek boven de velden, het geluid van raven krast over het dal en een dikke klont kikkerdril ligt in een willekeurig plasje langs het pad. Hier is genoeg voedsel en leefruimte voor iedereen. met een ranger van Sauerland. Het gebied is maar liefst tien rangers rijk, mannen en vrouwen die het gebied op hun duimpje kennen en veel weten te vertellen over natuur, bosbouw, geologie en geschiedenis. Ook zorgen de rangers ervoor dat de Rothaarsteig van goede kwaliteit blijft. Een door modder onbegaanbare weg, een verdwenen markering: ze corrigeren het meteen om het kwaliteitskeurmerk te mogen behouden. Al voordat we vertrekken zit de sfeer er goed in als we om tien uur ’s ochtends worden verwelkomd met een licht alcoholische glühwein. We dalen de lange oprijlaan naar het hotel af waar de ranger stopt bij een beste zwarte els. ‘Met steun uit Brussel planten we deze dingen van de tocht die Jezus maakte toen hij met het kruis op zijn rug zijn dood tegemoet liep. ‘Moed houden’ staat onder een van de afbeeldingen… Lang geleden werd dit pad gebruikt door de klokkenluider van het dorp, die omhoog werd gestuurd om omwonenden met klokgelui te waarschuwen voor vijanden. Hij luidde bovenop de Borberg de klokken in de in 1924 gebouwde kapel. Terwijl de ranger ons op het plateau achtergrondinformatie over de omgeving geeft, begeeft de hotelier zich naar de andere kant van de kapel waar zich de ingang bevindt om ons te voorzien van een zelf gebrouwen Schnaps, zo blijkt als we ons bij hem voegen. ‘Ik pluk de jonge dennenknoppen en maak Praktische informatie De afstand Utrecht – Olsberg is 300 kilometer. OVERNACHTEN Er zijn grote welnesshotels met 4 of 5 sterren, maar ook kleine Landgasthöfe, pensions en vakantiewoningen. Waldhotel Schinkenwirt is volledig ingesteld op wandelaars en fietsers. Het is net even buiten het dorp gelegen en startpunt van vele routes. Restaurant und Waldhotel Schinkenwirt Eisenberg 2, 59939 Olsberg T. 02962 979050 www.schinkenwirt.com ETEN Eten kan ook goed in het hotel. De hotelier is gecertificeerd slow-food producent en heeft goedgeprijsde vis-, vlees- en vegamaaltijden op het menu. Het ontbijtbuffet is een goede basis voor een dag sporten. Het hotel faciliteert lunchpakketten. HORECA ONDERWEG www.hiebammen-huette.info WANDELROUTES Sauerland kent meerdere langeafstand wandel routes: • Rothaarsteig – 154 kilo meter lang. Het is mogelijk de bagage te laten vervoeren van overnachtingsplek naar overnachtingsplek. www.rothaarsteig.de • Sauerland-Waldroute – 240 kilometer lang www.Sauerland-waldroute.de • Sauerland Höhenflug – 250 kilometer lang www.Sauerland-hoehenflug.de WANDELFESTIVAL HochSauerland Wandelfestival van 8 tot en met 10 mei www.winterberg.de/wanderfestival VVV Sauerland-Tourismus e.V. Johannes-Hummel-Weg 1, 57392 Schmallenberg T. 0049 (0)2974-9698-85 www.Sauerland-wanderdoerfer.de VULKANEN Het uitzicht op de Ginsterkopf is panoramisch, waar je ook kijkt reikt het uitzicht ver. Maar vooral de vier rotsen in de verte wekken de aandacht. Trots prijken ze uit de omliggende berg, als oude wijze heren kijken ze over het landschap. ‘Het zijn de Bruchhauser Steine, vier kraterpijpen van voor malige vulkanen’, licht Sabine toe. ‘Miljoenen jaren geleden spoot daar de lava uit.’ Het lava stolde tot een gesteente harder dan de rest van de vulkaan, die al lang is weggeërodeerd. We dalen af en lopen langs de voet van de berg in de schemering terug naar de auto. Enkele reeën rennen weg zodra ze ons opmerken. De zon glijdt als een rode bol achter de bergen weg, geen enkele wolk ontneemt ons het zicht. SCHNAPS De volgende dag haken we aan bij wandeltocht vanuit het hotel en gaan we op pad bomen weer aan om de oevers te versterken.’ We lopen verder, onderweg regelmatig stilgehouden door de ranger. Eenmaal in het bos, begint de gestage klim. Twee kinderen in de groep lopen onvermoeibaar op en neer en heen en weer, ondertussen spelend met de honden. Halverwege de route stuiten we op kersverse zwijnensporen, omgewoelde aarde. ‘De zwijnen zoeken in de grond naar engerlingen, muizennesten en regenwormen’, licht de ranger toe. We wandelen de Borberg op en kunnen op een zeker punt kiezen uit een ‘makkelijke klim’ en een ‘gevaarlijke klim’ die in het geheel niet gevaarlijk blijkt, maar wel lekker steil omhoog gaat via een natuurpad van leistenen. DE SMAAK VAN KNEIPP Verderop pakken we een zogeheten kruisweg omhoog, een katholieke wandelweg, links en rechts voorzien van afbeeldaar gelei, taart en schnaps van’, zegt hij zichtbaar tevreden. Het goudbruine drankje smaakt naar bos, naar dennennaalden, naar Kneippbaden. Een zalige smaak die naadloos aansluit bij de omgeving. Over die baden gesproken, ook de Kneipp wanderweg passeren we, een route met onderweg bronwaterstroompjes om verhitte armen of gezichten verkoeling te geven of om blootvoets doorheen te lopen. Geheel in de filosofie van pastoor Kneipp. Het fijne van Sauerland is dat alle routes zich makkelijk met elkaar laten combineren. Dankzij de goede kaarten, routeaanduidingen en bebording onderweg kun je ten allen tijde je wandeling aanpassen en samenstellen. Een van de punten waar vele wegen elkaar kruisen, is die bij de Hiebammen hütte. Een knusse oase in de knik van enkele paden met een fijne kaart met lokale spijzen. Een heerlijke pleisterplaats om op te laden en de Rothaarsteig verder te ontdekken. Op pad met een ranger Met een kleine groep of individueel kun je met een ranger op pad. Voor 5 euro per persoon neemt de ranger je 1,5 tot 2 uur mee op pad met een themawandeling, zoals wildsafari of een culinaire wandeling. Kinderen en jongeren gaan gratis mee. Een rangerticket is te boeken via de VVV’s, hotels en via de Ranger Hotline, T: 0049 (0)2972 9702 55 of www.wald-und-holz.nrw.de. ‘te voet’ speciale bijlage over Duitsland 21 Pagina 4

Pagina 6

Interactieve e-rapport, deze vaktijdschrift of gebruiksaanwijzing is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar maken van digi-catalogi.

te voet Duitsland special 2015 online Lees publicatie 37Home